ZAMİOCULCAS ZAMİİFOLİA - ZAMİOKULKAS - ZZ BİTKİSİ

ZAMİOCULCAS ZAMİİFOLİA - ZAMİOKULKAS -  ZZ BİTKİSİ

Zamioculcas, Araceae (arum veya aroid) ailesine ait bir cinstir, cinsin tek türü Zamioculcas zamiifolia dır.

Araceae ailesinde 160 cins ve 3800 dolayında tür bitki bulunmaktadır. Bu türlerin tümü monokotilon (tek çenekli) dur. Çiçekleri koçan (=spadix: erkek ve dişi çiçekleri taşıyan etli eksen) şeklindedir. Bu koçan çok defa spata denilen, yaprak benzeri brakte ile kısmen sarılmıştır. Eğer bir böcek vasıtası ile döllenme olursa, koçan (spadix) üzerinde eliptik şekilde, küçük beyaz veya kahverengi tohumlar oluşur. Bu ailenin bazı cinsleri çok tür içerir örnek  olarak Philodendron 66 türü kapsamaktadır. Araceae ailesinin bitkileri çoğunlukla yumru köklü (rizomlu ve tuberöz) dür. Bazı türler, sütlü veya beyaz özsularında kalsyum okzalat kristalleri içerirler, temas ile allerjik reaksiyona neden olurlar.

Aroid bitkiler arasında, süs bitkisi olarak en bilinenleri, Aglaonema, Kaladium, Epipremnum (potas), Spathiphyllum (Yelken Çiçeği), Syngonium, Zantedeschia (Kalla) dır.

Zamioculcas zamiifolia çok yıllık tropikal bir bitkidir.  Doğal olarak Batı Afrika’da Kenya’dan Güney Afrika’ya kadar olan coğrafyada bulunmaktadır. Cins adı "Zamioculcas", yapraklarının Karton Sikasa “Zamia furfuracea” ya benzemesinden, culcas ise aynı aileden Colocasia’ya benzerliğinden dolayı verilmiştir. Bu tür, bilimsel olarak 1905 de tarif edilmiş, ilk ticari üretimi ise, 1996 yılında, Hollanda’da başlamıştır.

Zamiokulkas 60-70 cm e kadar boylanabilen yumrulu, sukkulent rizomlu, dıştan gövdesiz bir bitkidir. Herdem yeşil bir bitki olmasını karşın, yeterli suyu bulamadığı zaman yapraklarını döker. Patatese benzeyen sukkulent yumru gövdesi, kurak zaman için su depolama işlevi görür.

Zamioculcas zamiifolia pinnat (kuş teleği) yaprakları, 40–60 cm uzunluğundadır. Her yaprak karşıklı çıkan 8-14 çift yaprakçıktan oluşmaktadır. Yaprakçıklar, 5-12 mm uzunluğunda, parlak, koyu yeşil renkte ve ovaldir. Alttaki yaprakçık ara mesafesi uzundur, yukarı uca yaklaştıkca, yapraklar arasındaki boğumlar çok kısalır.

Çiçekleri çok gösterişli değildir. Çiçek, arum ailesinin diğer bitkilerinde olduğu gibi, koçan (spadix) ve bunu kısmen saran spatadan oluşmaktadır. Çiçeklenme yaz ortasından sonbahar başına kadar olmaktadır. Bitki yaşam süresince bir veya iki defa çiçek açmaktadır.

Zamiokulkas oldukça dayanıklı bir bitkidir, sık sık sulama veya gübreleme gerektirmez, gölge ve karanlığa da dayanıklıdır. Hernekadar bol ışıklı ortamı severse de, karanlık ortama birçok gölge bitkisinden daha dayanıklıdır.

Zamioculcas zamiifolia iyi drenajlı ortamı tercih eder. büyüme devresinde fazla konsantre olmayan dengeli bir gübreleme  yapılmalıdır. En kolay üretim yolu, yaşlı bitkilerin bölünmesi ile yapılır. Bitkinin tüm kısımları, üretim için uygundur, rizom, yaprak veya tek bir yaprakçıktan üretim yapılabilir. Yaprakçıktan yapılan çelikler, suda veya büyütme ortamında kolaylıkla köklenirler, ancak yeni bitkinin oluşması bir yıl gibi süreye gereksinim gösterir. Toprak altı, patates şeklindeki rizom, aslında gövdedir, buradan doğrudan yapraklar çıkarlar, aşağı kısımdan ise kökler uzanır. Rahis ve yaprakçıkların birleşim yerlerinde tüberküller bulunmaktadır, buradan köklenme ve üreme sağlanır.

Yaprak sapı, yaprakcık sapı, rahis, yaprak veya yaprakçığın parçalarıdır (fotograf), yağmur mevsiminde gövde ve yaprak sapı, diğer sukkulent bitkilerde olduğu gibi şişer ve su depolar. Bugün ticari olarak satılan Zamiokulkas’ların çoğu doku kültürü ile çoğaltılmış bireylerdir. Bodur kültürü de bulunmaktadır.

Peyzajda kullanımı: Zamioculcas zamiifolia özellikle ilgi çekici ve güzel parlak yeşil yaprakları nedeni ile iç mekan süs bitkisi olarak kullanılmaktadır. Sıcaklığın 12 °C.altına düşmediği tropiklerede dış mekanda kullanılır. Ilıman ve soğuk iklim bölgelerinde ise ancak içmekan bitkisi olarak kullanılabilmektedir. Aşırı sulama bitkiye zarar verir, hatta ölümüne neden olabilir. Bitki hernekadar düşük ışık seviyelerine dayanıklı ise de, indirekt parlak ışık altında daha iyi gelişir. Alıştırıldığı takdirde, güneşe de dayanıklıdır.